بیمه مسئولیت
در جامعه، همه افراد مسئولیت‌هایی برعهده دارند که باید به‌درستی اجرا شوند. این مسئولیت‌ها شامل وظایف عمومی و عادی هستند؛ اما برخی افراد به‌دلیل شغل و حرفه خود، مسئولیت‌های ویژه‌تری دارند که عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به مشکلات حقوقی و قانونی شود. بیمه مسئولیت به‌عنوان یکی از انواع بیمه‌ها، توسط شرکت‌های بیمه‌گر ارائه می‌شود تا این نوع مسئولیت‌ها را تحت پوشش قرار دهد و افراد را در برابر مخاطرات احتمالی حمایت کند.
میزان خطر و احتمال آسیب‌رسانی به دیگران، بسته به شغل و حرفه هر فرد متفاوت است. برای مثال، یک مدیر مهدکودک که مسئول نگهداری از کودکان در طول یک اردوی آموزشی است، نسبت به یک آرایش‌گر یا مغازه‌دار، مسئولیت‌ها و دغدغه‌های شغلی و قانونی بیشتری دارد. با این حال، همه افراد در حین انجام وظایف شغلی یا عادی خود، همیشه نگرانی از آسیب‌های جانی و مالی را به همراه دارند.
سوالات متداول
همه ما ممکن است با انجام برخی کارهای عمدی یا سهوی، باعث ایجاد خسارت مالی یا جانی برای سایرین شویم؛ در صورتی که خسارت عمدی باشد، به آن مسئولیت کیفری می‌گویند و اگر خسارت سهوی و غیر عمدی باشد، مسئولیت مدنی خواهد بود. به‌صورت قانونی برای انجام انواع جرائم کیفری، هیچ‌گونه بیمه‌ای وجود ندارد، اما همه می‌توانیم برای احتمال وقوع انواع جرائم مدنی، از بیمه مسئولیت مدنی استفاده کنیم.
به همین خاطر باید بگوییم که در صورت رخ‌دادن انواع خسارت‌های مالی یا جانی سهوی و غیر عمدی، مسئولیت مدنی وقوع آن خسارت برعهده فرد خواهد بود و این بیمه برای این دسته از خسارت‌ها پیش‌بینی شده است.
این بیمه، شامل اغلب اتفاقات و حوادث ناگهانی شده و به همین خاطر بخش عظیمی از انواع حوادث احتمالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. خسارت‌های احتمالی تحت پوشش این بیمه می‌تواند ناشی از عمل و فعالیت مستقیم شخص عامل، در نتیجه اعمال اشخاص وابسته به شخص عامل و یا ناشی از اشیا و اموال تحت مالکیت یا تصرف قانونی شخص عامل باشد. در همه این موارد، شخص عامل به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم مقصر شناخته می‌شود و به همین خاطر باید در مراجع قانونی پاسخگو باشد. بیمه مدنی می‌تواند بخشی از خسارات رخ داده در حین این اتفاقات و حوادث غیر قابل پیش‌بینی را برعهده بگیرد.
با توجه به این توضیحات، باید بدانید که بیمه مسئولیت مدنی، خود به چند بخش مختلف دیگر تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی ۳ مورد از مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.
هرچند بسیاری از بیمه‌ها برای شرایط خاص و به‌صورت مشخص طراحی شده‌اند، اما بیمه مسئولیت عمومی به‌صورت کلی تمامی رویدادهای روزمره و حوادث احتمالی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. به این معنا که اگر در طول زندگی عادی به فردی ثالث خسارتی وارد شود، جبران آن خسارت بر عهده فرد مقصر خواهد بود. با استفاده از این نوع بیمه می‌توان از چنین خطرات احتمالی محافظت کرد.
برخی از مهم‌ترین انواع بیمه‌های مسئولیت مدنی عمومی عبارتند از:
- بیمه مسئولیت مدنی حوادث ناشی از عملیات ساختمانی
- بیمه مسئولیت مدنی حوادث ناشی از آتش‌سوزی
- بیمه مسئولیت مدنی جامع شهرداری
- بیمه مسئولیت مدنی شهربازی‌ها
- بیمه مسئولیت مدنی نگهداری آسانسور
در جامعه، افراد به دلیل شغل و حرفه خود با دیگران تعامل دارند و ممکن است به صورت سهوی موجب ضرر و زیان به آن‌ها شوند. خسارت‌های ناشی از این تعاملات ممکن است مالی یا جانی باشند. برای مدیریت این‌گونه خطرات، بیمه مسئولیت حرفه‌ای طراحی شده است که خسارت‌های مالی و جانی وارد شده به افراد در تعامل با بیمه‌گزار، ناشی از شغل و حرفه او را تحت پوشش قرار می‌دهد.
این بیمه طیف گسترده‌ای از شغل‌ها و حرفه‌ها را شامل می‌شود. برخی از مهم‌ترین انواع بیمه مسئولیت حرفه‌ای عبارتند از:
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مدیران بیمارستان، کلینیک، داروخانه و آزمایشگاه
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب
کارفرما به‌صورت قانونی مسئول حفظ سلامت و جان کارکنان خود است و تمامی حوادث رخ‌داده در محیط کار و برای کارکنان، بر عهده کارفرما خواهد بود. بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، این مسئولیت را پوشش می‌دهد و در صورت وقوع حوادث مختلف، خسارت‌های وارد شده را جبران می‌کند. این خسارت‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های پزشکی، غرامت نقص عضو، و در بدترین حالت، خسارت‌های ناشی از فوت کارگر باشد.
این بیمه دارای چندین زیرشاخه اصلی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت‌های ساختمانی
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان پروژه‌های عمرانی
- بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی
بنابراین، تمام کارفرماهای حقیقی و حقوقی، در هر زمینه‌ای از فعالیت، باید از بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان استفاده کنند تا بتوانند حوادث احتمالی و ناگوار را پوشش دهند.
قرارداد یکی از متداول‌ترین تعهداتی است که افراد جامعه در آن مشارکت دارند و می‌تواند به موضوعات مختلف مرتبط باشد. معمولاً یکی از طرفین قرارداد مسئولیت انجام یک «کار» را برعهده می‌گیرد و در صورت عدم انجام آن، ممکن است خسارت‌های مالی یا حتی جانی به طرف مقابل وارد شود. چنین شرایطی می‌تواند منجر به مشکلات حقوقی و درگیری‌های متعدد شود.
بیمه مسئولیت قراردادی برای پوشش خسارت‌های مالی و جانی ناشی از عدم اجرای تعهدات قراردادی طراحی شده است. این بیمه زمانی خسارت‌ها را جبران می‌کند که عدم اجرای تعهدات به دلایل غیر عمدی رخ داده باشد. اگر فرد به‌صورت عمدی از انجام تعهدات خود سر باز زند، تحت پوشش این بیمه قرار نخواهد گرفت.
مهم‌ترین انواع بیمه مسئولیت قراردادی شامل:
- بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی
- بیمه مسئولیت متصدیان شرکت‌های بین‌المللی کالا از طریق جاده
بیمه مسئولیت متقابل به عنوان یکی از منعطف‌ترین انواع بیمه، توانایی پوشش‌دهی طیف گسترده‌ای از شرایط و حالت‌ها را دارد. این نوع بیمه به‌صورت تعهد یک‌طرفه از سوی فردی به فرد دیگر طراحی شده و شرایط آن براساس نیاز و درخواست متقاضی تغییر می‌کند.
با توجه به گستردگی و پیچیدگی محدوده پوشش این بیمه، بسیاری از شرکت‌های بیمه‌گر از ارائه آن خودداری می‌کنند و تمایلی به صدور آن ندارند. این بیمه فقط در موارد خاص و نادر صادر می‌شود و به طور کلی عمومیت ندارد.
هر فرد با توجه به نقش اجتماعی و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد، ممکن است به دیگران خسارت‌های جانی یا مالی وارد کند. همان‌طور که می‌دانید، فرد در قبال این آسیب‌ها مسئول است و موظف به جبران خسارت‌های وارد شده می‌باشد. گاهی این خسارت‌ها می‌توانند بسیار سنگین و پرهزینه یا حتی در مواردی جبران‌ناپذیر باشند. با خرید بیمه مسئولیت، این وظیفه جبران خسارت به شرکت بیمه منتقل می‌شود.
بیمه مسئولیت، علاوه بر اینکه خطرات و خسارت‌های وارد شده به اشخاص ثالث را جبران می‌کند، به بیمه‌گزار آرامش و اطمینان خاطر بیشتری در هنگام انجام فعالیت‌های خود می‌دهد، چرا که از پشتیبانی بیمه‌گر برخوردار است.
با توجه به تنوع نقش‌ها و مسئولیت‌های موجود در جامعه، بیمه مسئولیت به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌شود. با این حال، به دلیل استقبال محدود و آشنایی کم مردم با برخی از این شاخه‌ها، شرکت‌های بیمه معمولاً تعداد محدودی از پوشش‌ها را ارائه می‌دهند.
- در تمامی بیمه‌نامه‌ها، تا زمانی که حق بیمه پرداخت شود، بیمه‌نامه معتبر است و فرد تحت پوشش قرار دارد. در صورت عدم پرداخت حق بیمه، بیمه‌گر می‌تواند بر اساس شرایط قرارداد، نسبت به فسخ یا تعلیق قرارداد اقدام کند.
- در صورت تغییر میزان ریسک در بیمه‌نامه‌های مسئولیت، بیمه‌گزار موظف است شرایط را به‌صورت کتبی به اطلاع بیمه‌گر برساند.
- رعایت اصل حسن نیت در این نوع بیمه ضروری است. بیمه‌گزار باید اطلاعات کامل و صحیح درباره نحوه فعالیت خود را به شرکت بیمه‌گر ارائه دهد.
- در صورت محکوم شدن بیمه‌گزار به پرداخت دیه، بیشترین تعهد بیمه‌گر برابر با ارزان‌ترین نوع دیه برای هر یک از آسیب‌دیدگان خواهد بود.
- بیمه‌گزار موظف است در صورت بروز خسارت، حداکثر تا پنج روز بعد از وقوع آسیب، موضوع را به بیمه‌گر اطلاع دهد.
- اگر حادثه‌ای رخ دهد و میزان تعهد بیمه‌گزار برای بیمه‌گر مشخص باشد، بیمه‌گر می‌تواند قبل از صادر شدن رأی دادگاه نسبت به پرداخت خسارت اقدام کند.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بیمه مسئولیت شامل انواع مختلفی است و هر زمان که تعهدی در مقابل فرد یا گروهی از افراد تعریف شود، می‌توان از این بیمه استفاده کرد.
برای خرید بیمه مسئولیت، مراجعه به نمایندگی‌های شرکت بیمه مورد نظر و ارائه مدارک لازم ضروری است. همچنین باید اطلاعات کاملی درباره تعهدات مورد نیاز خود مطرح کنید. اگر بخواهید به‌صورت دستی شرکت‌های مختلف بیمه را بررسی کنید و اطلاعات لازم درباره شرایط و حق بیمه‌ها جمع‌آوری کنید، ممکن است زمان‌بر و دشوار باشد.
با مراجعه به سایت کارگزاری معتمدی، امکان دسترسی به اطلاعات جامع درباره بیمه مسئولیت در تمامی شرکت‌های بیمه وجود دارد. از این طریق می‌توانید بیمه مسئولیت خود را با بهترین شرایط انتخاب و خریداری کنید.
در تمامی بیمه‌نامه‌های مسئولیت، یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیمه، تعداد دفعات زیان‌های تحت پوشش است. در این بیمه‌نامه‌ها، تعداد دفعات زیان‌های اصلی مشخص شده و حق بیمه براساس آن‌ها محاسبه می‌گردد. با این حال، بیمه‌گزار می‌تواند درخواست پوشش زیان‌های اضافی را نیز مطرح کند و هزینه این پوشش‌های اضافی به مبلغ حق بیمه اصلی افزوده می‌شود. به‌عبارتی، برای هر پوشش اضافی مبلغی جداگانه به حق بیمه اصلی اضافه خواهد شد.
بیمه مسئولیت پزشکان تعهد می‌کند خطاها، اشتباهات و کوتاهی‌های پزشکان و پیراپزشکان را در فرآیندهایی مانند عمل‌های جراحی و آزمایش‌ها، مطابق با مفاد بیمه‌نامه پوشش دهد. در این نوع بیمه، تمامی تعهدات قانونی پزشک نسبت به بیمار به شرکت بیمه منتقل می‌شود و بیمه‌گر موظف است در زمان مقتضی پاسخگو باشد.
در صورتی که پزشک اقدام به درمان بیمار کند یا دستور درمان وی را صادر نماید، بیمه مسئولیت پزشکان بر اساس شرایط بیمه‌نامه، تعهدات پزشک در قبال بیمار را برعهده می‌گیرد. این پوشش حتی در شرایطی که درمان با رضایت کامل بیمار یا ولی قانونی وی انجام شده باشد، معتبر خواهد بود.
غرامت فوت
اگر بیمار به دلیل قصور و اشتباه پزشک یا پیراپزشک فوت کند، وراث قانونی او می توانند برای دریافت غرامت اقدام کنند. مبلغ این غرامت برابر با مبلغ دیه در ماه‌های عادی یا ماه‌های حرام است.
غرامت نقص عضو
اگر اشتباه و قصور پزشک یا پیراپزشک سبب ایجاد نقص عضو در بیمار شود، بیمه وظیفه دارد خسارت بیمار را پرداخت کند. حداکثر مبلغ تعهد این خسارت به وسیله پزشک (بیمه‌گذار) تعیین می‌شود و بیمه مسئولیت پزشکان تا میزان مبلغ تعیین شده باید هزینه زیان به وجود آمده را پرداخت کند.
- انجام هر فعالیتی خارج از حد تعهد کاری و صنفی پزشک و پیراپزشک
- استفاده از مشروبات الکلی، مواد مخدر یا داروی خواب‌آور که تمرکز و هوشیاری مورد نیاز جهت انجام وظایف پزشکی را از پزشک یا پیراپزشک سلب کرده و باعث بروز خطا شود
- انجام هر فعالیتی خارج از ضوابط پزشکی یا برخلاف قوانین و مقررات جاری
- هرگونه آسیبی که منشأ آن تشعشعات یونیزه‌کننده، مواد رادیواکتیو یا انرژی هسته‌ای باشد، مگر در مواردی که استفاده از این موارد برای معالجه بیمار ضروری و لازم باشد
بیمه مسئولیت مهندسین ساختمان یکی از ابزارهای حیاتی در صنعت ساخت و ساز به‌شمار می‌آید. با توجه به پیچیدگی‌ها و خطرات مرتبط با پروژه‌های ساختمانی، این بیمه برای پوشش مسئولیت‌های حرفه‌ای مهندسین اهمیت بسیاری دارد. وجود چنین بیمه‌ای به‌خصوص در شرایط اقتصادی کنونی که هزینه خسارت‌های احتمالی ناشی از مسئولیت مهندسین ناظر، طراح و محاسب بسیار بالا است، ضروری به نظر می‌رسد.
شرکت‌های بیمه با هدف حمایت مادی و معنوی از مهندسین و متخصصان صنعت ساختمان، بیمه‌نامه‌ای تخصصی با عنوان «بیمه‌نامه مسئولیت مدنی حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح، محاسب و مجری ساختمان» را معرفی کرده‌اند. این بیمه‌نامه برای پوشش آسیب‌های احتمالی طراحی شده است تا مهندسین بتوانند با اطمینان بیشتری به فعالیت خود ادامه دهند.
در این مقاله به جزئیات این بیمه، اهمیت آن در صنعت ساخت و ساز، شرایط و الزامات آن برای مهندسین، و کلوزهای مخصوص آن پرداخته می‌شود تا در نهایت بتوانید بیمه‌نامه‌ای متناسب با نیازها و ریسک‌های حرفه‌ای خود انتخاب کنید.
طبق قوانین جاری کشور، تمامی کارفرمایان مسئول حفظ سلامت کارکنان و پیشگیری از وقوع بیماری‌ها یا حوادث احتمالی در حین کار هستند. قانون‌گذار برای صیانت از نیروی انسانی کشور، تکالیف متعددی را برای کارفرمایان تعیین کرده است، از جمله:
- رعایت اصول ایمنی در مراحل ساخت کارگاه و بهره‌برداری از ماشین‌آلات
- انجام آزمایش‌های قبل از استخدام
- تهیه و در اختیار قرار دادن وسایل حفاظتی و بهداشت فردی
- آموزش نحوه استفاده از وسایل حفاظتی
- نظارت مستمر بر رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی توسط کارکنان
در صورت عدم رعایت این تکالیف قانونی توسط کارفرما و وقوع حادثه‌ای که منجر به صدمه بدنی کارگر شود، دادگاه طبق نظر بازرس اداره کار، کارفرما را علاوه بر مجازات‌های مندرج در فصل یازدهم قانون کار، به پرداخت دیه به کارگر آسیب‌دیده یا بازماندگان وی محکوم خواهد کرد.
بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان، با حمایت از کارفرما، پس از دریافت رضایت از کارگر یا خانواده وی، هزینه دیه کارگر آسیب‌دیده یا فوت‌شده را پرداخت خواهد کرد.
یکی از دغدغه‌های مهم کارفرمایان، به‌ویژه در محیط‌های ساختمانی با فعالیت‌های پرخطر، وارد شدن خسارات جانی و مالی به اشخاص ثالث است که ارتباط مستقیمی با حرفه یا فعالیت کارفرما ندارند. این خطرات شامل آسیب‌دیدگی، نقص عضو یا حتی فوت است که در فعالیت‌های پرریسک مانند گودبرداری، تخریب، کندن پی و خاک‌برداری به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. بیمه مسئولیت مدنی سازندگان بنا در قبال اشخاص ثالث، یکی از راهکارهای کارآمد برای کاهش این نوع خسارات است و می‌تواند تا حد قابل توجهی از بار مالی و مسئولیت‌های قانونی کارفرما بکاهد.
این بیمه‌نامه، طبق قوانین کار، از زیاندیدگان حمایت کرده و همچنین مزایای قابل‌توجهی برای کارفرمایان دارد. در صورت وقوع حادثه، این بیمه می‌تواند خسارت‌های جانی و مالی را جبران کند. به همین دلیل، گاهی از این بیمه با عنوان «بیمه مسئولیت عملیات خاک‌برداری و گودبرداری» یاد می‌شود. توجه به این نکته ضروری است که طبق قانون، مسئولیت پرداخت خسارت به زیاندیدگان بر عهده کارفرما است و بیمه با پوشش این مسئولیت، از کارفرما حمایت می‌کند.
پوشش‌ها و کلوزهای اصلی بیمه مسئولیت مدنی سازندگان بنا در قبال اشخاص ثالث:
- جبران هزینه‌های درمانی و پزشکی در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه
- جبران هزینه‌های پزشکی برای هر نفر در هر حادثه
- جبران خسارات مالی در هر حادثه
- جبران خسارات مالی در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه
- پرداخت غرامت فوت برای هر نفر در حادثه (در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت غرامت فوت در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه (در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت دیه و ارش نقص عضو برای هر نفر در حادثه (در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت دیه و ارش نقص عضو در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه (در ماه عادی و ماه حرام)
