بیمه مسئولیت
همه ما به‌صورت عادی در جامعه مسئولیت‌های مختلفی برعهده داریم که باید آنها را به‌درستی شناخته و اجرا کنیم. علاوه بر مسئولیت‌های عادی و عمومی، برخی دیگر از افراد جامعه با توجه به شغل و حرفه خود نیز، مسئولیت‌های مختلفی برعهده دارند که در صورت عدم رعایت آنها، با مشکلات حقوقی و قانونی بسیار زیادی روبه‌رو خواهند شد. بیمه مسئولیت یکی از انواع بیمه است که از سوی شرکتهای بیمه‌گر در اختیار افراد جامعه قرار گرفته و مسئولیت‌های این چنینی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
میزان خطر فعالیت‌های ما و احتمال ایجاد آسیب برای سایرین، با توجه به شغل و حرفه هر کدام از ما متفاوت است. برای مثال، احتمالا یک مدیر مهدکودک که مسئولیت نگهداری از کودکان را در طی یک اردوی آموزشی برعهده دارد، بسیار بیش‌تر از یک آرایش‌گر و یا مغازه‌دار، دغدغه و مسئولیت‌های شغلی و قانونی داشته باشد؛ با این وجود، همه افراد جامعه در حین اجرای وظایف عادی یا شغلی خود، همیشه دغدغه عدم ایجاد آسیب‌های جانی و مالی را به دوش می‌کشند.
سوالات متداول
همه ما ممکن است با انجام برخی کارهای عمدی یا سهوی، باعث ایجاد خسارت مالی یا جانی برای سایرین شویم؛ در صورتی که خسارت عمدی باشد، به آن مسئولیت کیفری می‌گویند و اگر خسارت سهوی و غیر عمدی باشد، مسئولیت مدنی خواهد بود. به‌صورت قانونی برای انجام انواع جرائم کیفری، هیچ‌گونه بیمه‌ای وجود ندارد، اما همه می‌توانیم برای احتمال وقوع انواع جرائم مدنی، از بیمه مسئولیت مدنی استفاده کنیم.
به همین خاطر باید بگوییم که در صورت رخ‌دادن انواع خسارتهای مالی یا جانی سهوی و غیر عمدی، مسئولیت مدنی وقوع آن خسارت برعهده فرد خواهد بود و این بیمه برای این دسته از خسارت‌ها پیش‌بینی شده است.
این بیمه، شامل اغلب اتفاقات و حوادث ناگهانی شده و به همین خاطر بخش عظیمی از انواع حوادث احتمالی را تحت پوشش قرار می‌دهد. خسارتهای احتمالی تحت پوشش این بیمه می‌تواند ناشی از عمل و فعالیت مستقیم شخص عامل، در نتیجه اعمال اشخاص وابسته به شخص عامل و یا ناشی از اشیا و اموال تحت مالکیت یا تصرف قانونی شخص عامل باشد. در همه این موارد، شخص عامل به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم مقصر شناخته می‌شود و به همین خاطر باید در مراجع قانونی پاسخگو باشد. بیمه مدنی می‌تواند بخشی از خسارات رخ داده در حین این اتفاقات و حوادث غیر قابل پیش‌بینی را برعهده بگیرد.
با توجه به این توضیحات، باید بدانید که بیمه مسئولیت مدنی، خود به چند بخش مختلف دیگر تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی ۳ مورد از مهم‌ترین آنها خواهیم پرداخت.
با اینکه اغلب بیمه‌ها برای اتفاقات خاص و به صورت مشخص تعیین شدهاند، اما بیمه مسئولیت عمومی به‌صورت عام تمام اتفاقات روزمره و حوادث احتمالی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. در واقع اگر در طی زندگی روزانه و عادی به فرد ثالث خسارتی وارد شود، فرد خسارتزده مقصر خواهد بود و جبران این خسارت نیز برعهده او است. بنابراین می‌توان از این بیمه استفاده کرد و چنین خطرات احتمالی را پوشش داد. برخی از مهم‌ترین بیمههای مسئولیت مدنی عمومی شامل موارد زیر است:
- بیمهی مسئولیت مدنی اتفاقات ناشی از عملیات ساختمانی؛
- بیمهی مسئولیت مدنی اتفاقات ناشی از آتشسوزی؛
- بیمهی مسئولیت مدنی جامع شهرداری؛
- بیمهی مسئولیت مدنی شهربازیها؛
- بیمهی مسئولیت مدنی نگهداری آسانسور.
همه افراد جامعه با توجه به شغل و حرفه خود، با افراد مختلفی تعامل دارند و ممکن است به دلایل سهوی، باعث ضرر و زیان به سایر افراد شوند. در برخی موارد، خسارت ناشی از شغل و حرفه افراد، به خسارتهای مالی محدود می‌شود ولی در برخی دیگر، این خسارت‌ها ممکن است خسارت جانی نیز باشد. به همین خاطر، بیمه مسئولیت حرفه‌ای تعیین شده که بر طبق آن، خسارتهای ناشی از شغل و حرفه فرد بیمه‌گذار، به افرادی که با آنها تعامل داشته و دچار خسارتهای مالی و جانی می‌شوند؛ تحت پوشش قرار می‌گیرد.
این بیمه انواع شغلها و حرفههای مختلف را در بر می‌گیرد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیمهی مسئولیت حرفه‌ای پزشکان؛
- بیمهی مسئولیت حرفه‌ای پیراپزشکان؛
- بیمهی مسئولیت حرفه‌ای مدیران بیمارستان، کلینیک، داروخانه و آزمایشگاه؛
- بیمهی مسئولیت حرفه‌ای وکلای دادگستری؛
- بیمهی مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، طراح و محاسب.
کارفرما از نظر قانونی، مسئولیت حفظ سلامتی و جان نیروهای کار مجموعه خود را برعهده دارد و مسئولیت تمام حوادث رخداده در محیط کار و برای کارکنان، برعهده کارفرما خواهد بود. بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، این مسئولیت را تحت پوشش قرار می‌دهد و در صورت وقوع انواع حوادث، خسارتهای ایجاد شده را تقبل می‌کند. این خسارت‌ها ممکن است شامل هزینه پزشکی، غرامت نقص عضو و در بدترین حالت، فوت کارگر باشد.
این نوع بیمه نیز شامل چند زیر شاخه اصلی است که برخی از مهم‌ترین آنها شامل این موارد است:
- بیمهی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ویژه فعالیت ساختمانی؛
- بیمهی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان پروژه‌های عمرانی؛
- بیمهی مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان صنعتی، تولیدی و خدماتی.
با توجه به این موارد باید بگوییم که تمام کارفرماهای حقیقی و حقوقی و در هر نوع حوزه فعالیتی، باید از بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان استفاده کرده و حوادث احتمالی و ناگوار را از این طریق بیمه کنند.
قرارداد یکی از رایجترین تعهداتی است که ما بهعنوان افراد جامعه، در آن مشارکت داریم و می‌تواند به موارد بسیار مختلفی مرتبط باشد. در اغلب قراردادها، یکی از طرفین قرارداد، انجام یک «کار» را برعهده گرفته و مسئولیت انجام آن را میپذیرد. در برخی مواقع، عدم اتمام کار یا انجام ندادن آن مسئولیت، باعث ایجاد ضررهای مالی برای طرف مقابل شده و به همین خاطر ممکن است در این حوزه، درگیریهای زیادی ایجاد شود.
بیمه مسئولیت قراردادی، آن دسته از خسارتهای مالی و جانی را تقبل می‌کند که به دلیل عدم اجرای قرارداد، به طرف دوم وارد شده است. البته باید بدانید این بیمه تنها زمانی خسارت‌ها را برعهده می‌گیرد که عدم اجرای تعهدات به دلایل غیر عمدی باشند و در صورتی که فرد به‌صورت عمدی از انجام تعهدات خود سر باز بزند، تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت.
مهم‌ترین بیمههای مسئولیت قراردادی در حال حاضر شامل موارد زیر است:
- بیمهی مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی؛
- بیمهی مسئولیت متصدیان شرکتهای بینالمللی کالا از طریق جاده.
بیمهی مسئولیت متقابل یکی از منعطفترین بیمههای موجود است که انواع حالتهای مختلف را تحت پوشش قرار میهد. این نوع بیمه یک تعهد یک طرفه، از سمت فردی به فرد دیگر است و شرایط و حالتهای آن با توجه به نیاز و درخواست فرد تغییر می‌کند.
از آنجا که محدوده پوششی این بیمه بسیار وسیع و گسترده است، اغلب شرکتهای بیمه‌گر از ارائه آن خودداری میکنند و تمایلی به انجام آن ندارند. این بیمه تنها در موارد بسیار خاص و نادر صادر می‌شود و عمومیت ندارد.
هر فرد به فراخور نقش اجتماعی خود و فعالیتهایی که انجام می‌دهد ممکن است به سایر افراد صدمه جانی یا مالی وارد کند؛ همانطور که میدانید فرد در برابر این آسیب وارد شده «مسئول» است؛ و باید خسارت وارد شده را جبران نماید. گاهی ممکن است زیان‌های وارد شده با افراد ثالث بسیار سنگین و پر هزینه و حتی گاهی جبران ناپذیر باشد. ما می‌توانیم با خرید بیمه مسئولیت جبران این خسارت‌ها را به شرکت بیمه منتقل کنیم.
به صورت کلی با اینکه بیمه مسئولیت، جبران کننده خطرات و زیان‌های رخ داده برای اشخاص ثالث است، اما بیمه‌گذار با توجه به جبران خسارت از سوی بیمه‌گر (شرکت بیمه) در زمان فعالیت خود، آرامش و اطمینان خاطر بیشتری خواهد داشت.
با توجه به اینکه نقش و مسئولیت ما در جامعه بسیار متنوع است؛ می‌توان بیمه مسئولیت را به شاخههای بسیار متنوعی تقسیم کرد، اما با توجه به میزان استقبال و استفاده مردم از تعداد نسبتا محدودی از بیمههای مسئولیت و عدم آشنایی با شاخههای دیگر آن، شرکتهای بیمه هم بطور معمول تعداد کمی از این پوشش‌ها را به مردم میفروشند.
- در تمام بیمه‌نامه‌ها، تا زمانی که حق بیمه پرداخت شود، بیمه‌نامه بر قرار خواهد بود و فرد تحت پوشش است. در نتیجه اگر فرد متقاضی حق بیمه خود را نپردازد، بیمه‌گر می‌تواند بر اساس مفاد مندج در قرارداد، نسبت به فسخ یا تعلیق قرارداد اقدام کند.
- اگر میزان ریسک در بیمه‌نامه‌های مسئولیت به هر دلیلی عوض شود بیمه‌گذار لازم است تا به شکل کتبی شرایط را به بیمه‌گر اعلام کند.
- رعایت اصل حسن نیت در این نوع از بیمه نیز مانند تمامی بیمه‌ها لازم است. بیمه‌گذار موظف است اطلاعات کامل و صحیح در مورد نحوه فعالیت خود به شرکت بیمه‌گر ارائه کند.
- در صورتی که بیمه‌گذار به پرداخت دیه محکوم شود، بیشترین تعهد بیمه‌گر برابر با ارزان‌ترین نوع دیه برای هر یک از آسیب‌دیدگان است.
- بیمه‌گذار وظیفه دارد هنگام به وجود آمدن خسارت حداکثر تا ۵ روز بعد از وقوع آسیب، بیمه‌گر را از این موضوع مطلع کند.
- اگرحادثه‌ای رخ دهد و میزان تعهد و مسئولیت بیمه‌گذار برای بیمه‌گر مشخص باشد، بیمه‌گر می‌تواند پیش از صادر شدن رای دادگاه خسارت را پرداخت کند.
همان گونه که پیشتر عنوان شد، بیمه مسئولیت از انواع گوناگونی تشکیل شده است و هر زمان که بتوان تعهدی در مقابل یک فرد یا گروهی از افراد تعریف نمود، بیمه مسئولیت نیز می‌تواند وجود داشته باشد.
به منظور خرید بیمه مسئولیت لازم است ضمن مراجعه به یکی از نمایندگیهای شرکت بیمه مورد نظر و ارائه مدارک لازم، توضیحات کاملی در ارتباط با تعهدات مورد نیاز خود مطرح کنید. در صورتی که بخواهید از این طریق بیمه را خریداری کنید، ممکن است بررسی تمامی شرکتهای بیمه و بدست آوردن اطلاعات در مورد شرایط و حق بیمه آنها دشوار بوده و زمان زیادی را به خود اختصاص دهد.
با مراجعه به سایت کارگزاری معتمدی، میتوانید درباره بیمه مسئولیت در تمامی شرکتهای بیمه اطلاعات بیشتری کسب کرده و بیمه مسئولیت خود را با بهترین شرایط خریداری کنید.
در تمامی انواع بیمه‌نامه‌های مسئولیت، از جمله پارامترهای تاثیرگذار بر قیمت تعداد دفعات زیان‌های تحت پوشش است. در بیمه‌نامه‌های مسئولیت تعداد دفعات زیان‌های اصلی ذکر شده و مبلغ حق بیمه طبق آنها محاسبه می‌شود. اما به دلیل اینکه بیمه‌گذار می‌تواند تقاضای پوشش زیان‌های اضافی را نیز داشته باشد، حق‌بیمه این موارد نیز به حق‌بیمه اصلی اضافه می‌شود. در واقع به ازای هر پوشش اضافی مبلغی به حق‌بیمه اضافه خواهد شد.
این شکل از بیمه تعهد می‌کند خطا، اشتباه و کوتاهی پزشکان و پیراپزشکان را در عمل‌های جراحی، آزمایش‌ها و… بر اساس بیمه‌نامه بر عهده بگیرد. در این نوع بیمه تمامی تعهدات قانونی پزشک نسبت به بیمار، به شرکت بیمه انتقال یافته و بیمه‌گر در زمان لازم پاسخگو خواهد بود.
اگر پزشک اقدام به درمان بیمار کرده و یا دستور درمان او را صادر کند، بیمه مسئولیت پزشکان بر اساس بیمه‌نامه، تعهد پزشک را در مقابل بیمار بر عهده می‌گیرد. حتی اگر درمان با رضایت کامل بیمار یا ولی قانونی او صورت بگیرد.
غرامت فوت
اگر بیمار به دلیل قصور و اشتباه پزشک یا پیراپزشک فوت کند، وراث قانونی او می توانند برای دریافت غرامت اقدام کنند. مبلغ این غرامت برابر با مبلغ دیه در ماههای عادی یا ماههای حرام است.
غرامت نقص عضو
اگر اشتباه و قصور پزشک یا پیراپزشک سبب ایجاد نقص عضو در بیمار شود، بیمه وظیفه دارد خسارت بیمار را پرداخت کند. حداکثر مبلغ تعهد این خسارت به وسیله پزشک (بیمه‌گذار) تعیین می‌شود و بیمه مسئولیت پزشکان تا میزان مبلغ تعیین شده باید هزینه زیان به وجود آمده را پرداخت کند.
– انجام هر فعالیتی خارج از حد تعهد کاری و صنفی پزشک و پیرا پزشک.
–استفاده از مشروبات الکلی، استعمال مواد مخدر یا داروی خواب آور که تمرکز و هوشیاری موردنیاز جهت انجام وظیفه را از پزشک یا پیراپزشک سلب کرده و موجب بروز خطا شود.
– انجام هر فعالیتی که خارج از ضوابط پزشکی و یا خلاف قوانین و مقررات جاری باشد.
– هر گونه آسیبی که منشاً آن تشعشعات یونیزه کننده یا رادیو اکتیو و انرژی هستهای باشد، مگر درصورتی که استفاده از این موارد برای معالجه بیمار لازم و ضروری باشد.
بیمه مسئولیت مهندسین ساختمان یکی از موضوعات مهم در صنعت ساخت و ساز به شمار می‌رود. با توجه به پیچیدگی‌های پروژه‌های ساخت و ساز و خطرات و آسیب‌هایی که می‌تواند در طول اجرای پروژه‌ها پیش آید، وجود بیمه‌ای که مسئولیت‌های حرفه‌ای مهندسان را پوشش دهد از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به شرایط کنونی اقتصادی کشور و هزینه های سنگین خسارتهای احتمالی ناشی از مسئولیت مهندسین ناظر ،طراح و محاسب و لزوم حمایت مادی و معنوی از قشر متخصص صنعت ساختمان، شرکتهای بیمه اقدام به معرفی یک بیمه نامه تخصصی با عنوان " بیمه نامه مسئولیت مدنی حرفه ای مهندسین ناظر، طراح، محاسب و مجری ساختمان " نمودند تا آسیب‌های احتمالی را تحت پوشش قرار دهند. در این مقاله به بررسی جزئیات این بیمه، اهمیت آن در صنعت ساخت و ساز، شرایط و الزامات بیمه برای مهندسین و همچنین کلوزهای مخصوص این بیمه خواهیم پرداخت تا در نهایت بتوانید بیمه نامه ی متناسب با ریسک حرفه ای خود خریداری نمایید.
طبق قوانین جاری کشور کلیه کارفرمایان در برابر حوادث احتمالی که ممکن است در حین کار برای کارکنان رخ دهد مسئول هستند . در قانون کار، حفظ سلامت کارکنان و پیشگیری از وقوع بیماری و یا حوادث احتمالی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است ، به همین دلیل و برای صیانت از نیروی انسانی کشور، قانون گذار تکالیف فراوانی را برای کارفرمایان پیش بینی کرده است . برخی از این تکالیف عبارتند از : رعایت اصول ایمنی در مراحل ساخت کارگاه و بهره برداری از ماشین آلات ، انجام آزمایش های قبل از استخدام ، تهیه و در اختیار قراردادن وسایل حفاظتی و بهداشت فردی ، آموزش چگونگی کاربرد وسایل مذکور ، نظارت مستمر بر رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی توسط کارکنان . در صورت عدم رعایت تکالیف قانونی از سوی کارفرما و وقوع حادثه منتهی به صدمه بدنی کارگر، دادگاه بر اساس نظر بازرس اداره کار، کارفرما را علاوه بر مجازات های مندرج در فصل یازدهم قانون کار به پرداخت دیه به کارگر صدمه دیده و یا به بازماندگان ایشان محکوم خواهد کرد . بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان با حمایت از کارفرما پس از دریافت رضایت از کارگر یا خانواده ایشان دیه کارگر صدمه دیده و یا فوت شده را پرداخت خواهد کرد .
یکی از عوامل استرس‌زا برای کارفرما‌ها، علی الخصوص در محیط‌‌های ساختمانی که فعالیت‌های پر خطر مربوط به ساخت و ساز در آنها انجام می‌شود، آسیب دیدگی افراد و وارد شدن خسارات جانی و مالی به افرادی به غیر از کارکنان و افراد مرتبط با حرفه و فعالیت کارفرما است. همیشه در محیط‌هایی که فعالیت‌های پر ریسک انجام می‌شود، خطراتی مثل آسیب دیدگی، نقص عضو و یا حتی فوت بر روی افراد سایه می‌اندازد. یکی از عواملی که می‌تواند به کنترل میزان خسارات وارد شده به کارفرما بپردازد، استفاده از بيمه مسئوليت مدنی سازندگان ابنيه در قبال اشخاص ثالث است. از طرفی در قانون کار یک سری قوانین و مقررات وضع شده است که بر طبق آنها، اشخاص ثالثی که در جریان‌فعالیت‌هایشان دچار خسارت یا صدمات می‌شوند، توسط این قانون مورد حمایت قرار می‌گیرند. پس این بيمه مسئوليت مدنی سازندگان ابنيه در قبال اشخاص ثالث در اصل هم به نفع کارفرما و هم به نفع دیگر افراد خواهد بود. اگر به هر دلیلی در جریان فعالیت‌های ساختمانی اتفاقی برای هر یک از افراد حاضر در پروژه بیفتد، بيمه مسئوليت مدنی سازندگان ابنيه در قبال اشخاص ثالث می‌تواند تا حد قابل توجهی، خسارات را پوشش دهد و جبران کند. از فعالیت‌های ساختمانی که می‌تواند در حین انجام آنها اتفاقاتی ناگوار برای افراد رخ دهد می‌توانیم به گودبرداری، تخریب، کندن پی و خاک برداری اشاره کنیم. به همین دلیل است که از این بیمه با عنوان «بیمه مسئولیت عملیات خاکبرداری و گود برداری» نیز یاد می‌شود. لازم به ذکر است که مسئولیت پرداخت خسارتهای وارد شده‌ی جانی و مالی به زیاندیدگان بر عهده‌ی کارفرما خواهد بود، یعنی صاحب کار و شخص حقیقی ( یا حقوقی). کارفرما در صورت رخ دادن حادثه‌ای که باعث وارد شدن زیان به اشخاص شود لازم است تمام خسارتهای مربوط به حادثه را پرداخت کند
پوشش‌ها و کلوزهای بيمه مسئوليت مدنی سازندگان ابنيه در قبال اشخاص ثالث را می‌توان به دو دسته‌ی پوشش‌های اصلی و پوشش‌های تکمیلی(فرعی) تقسیم بندی کرد که پوشش‌های اصلی به شرح ذیل می باشد.
- جبران هزینه‌های درمانی و پزشکی در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه
- جبران هزینه‌های پزشکی برای هر نفر در هر حادثه
- جبران خسارات مالی در هر حادثه
- جبران خسارات مالی در طول مدت اعتبار بیمه نامه
- پرداخت غرامت فوت برای هر نفر در حادثه (در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت غرامت فوت در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه(در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت دیه و ارش نقص عضو برای هر نفر در حادثه(در ماه عادی و ماه حرام)
- پرداخت دیه و ارش نقص عضو در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه(در ماه عادی و ماه حرام)
