بیمه بدنه اتومبیل
هر خودرو ممکن است در جریان تصادفات دچار آسیب شود. حتی خودرویی که در کنار خیابان پارک شده باشد نیز ممکن است در اثر بی‌احتیاطی سایر رانندگان یا حوادث آسیب ببیند. علاوه بر این، آسیب‌های ناشی از عوامل طبیعی مانند طوفان یا سیل نیز می‌تواند خودرو را تهدید کند. از این رو، بسیاری از خریداران خودرو تمایل دارند وسیله نقلیه خود را در برابر حوادث انسانی و طبیعی بیمه کنند.
بیمه بدنه خودرو یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع بیمه خودرو پس از بیمه شخص ثالث محسوب می‌شود. این بیمه خسارت‌های وارد شده به بدنه خودرو را پوشش می‌دهد. اگرچه بیمه بدنه خودرو اجباری نیست، اما با توجه به افزایش ارزش خودروها و اهمیت آن‌ها به عنوان دارایی اساسی، خرید بیمه بدنه به مدیریت خسارت‌های مالی ناشی از حوادث زیان‌آور کمک می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از افراد علاقه‌مند به تهیه این نوع بیمه هستند.
سوالات متداول
در محاسبه قیمت بیمه بدنه خودرو، عوامل مختلفی مانند نوع کاربری خودرو، خرید پوشش‌های اضافی، ارزش فعلی خودرو، سال ساخت آن و تخفیفات ارائه شده توسط شرکت بیمه تأثیرگذار هستند.
-
نوع کاربری خودرو: منظور نحوه استفاده از خودرو است، که می‌تواند بر مبلغ بیمه بدنه تأثیر داشته باشد.
-
پوشش‌های اضافی: انتخاب پوشش‌های اضافی هنگام خرید بیمه بدنه، باعث افزایش هزینه بیمه خواهد شد.
-
ارزش روز خودرو: ارزش فعلی خودرو در بازار، یکی از عوامل اصلی در تعیین هزینه بیمه محسوب می‌شود.
-
سال ساخت خودرو: خودروهایی که مدل جدیدتر دارند، معمولاً هزینه بیمه بیشتری به همراه دارند.
-
تخفیفات بیمه بدنه: تخفیف‌هایی از قبیل تخفیف عدم خسارت، تخفیف برای خودروهای صفر کیلومتر یا تخفیف پرداخت نقدی حق بیمه، که شرکت‌های بیمه به منظور کاهش هزینه بیمه ارائه می‌کنند.
یکی از عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیمه بدنه خودرو، خسارت‌های تحت پوشش آن است. به طور کلی، بیمه بدنه شامل دو نوع پوشش اصلی و اضافی (فرعی) می‌باشد.
پوشش‌های اصلی بیمه بدنه خودرو
-
حادثه: این پوشش شامل خسارت‌هایی است که از برخورد خودرو با اجسام ثابت یا متحرک، واژگونی و سقوط آن ناشی می‌شود. اگر این حوادث سبب ایجاد خسارت مالی شوند، خسارت توسط بیمه پرداخت می‌شود.
-
سرقت: شامل خسارت‌هایی است که در اثر سرقت خودرو یا تلاش برای سرقت آن و وسایل اضافی درج شده در بیمه‌نامه به خودرو وارد می‌شود.
-
آتش‌سوزی: خسارت‌هایی که به دلیل آتش‌سوزی، صاعقه یا انفجار به خودرو وارد شود، توسط این پوشش جبران می‌گردد.
-
هزینه نجات و انتقال: خسارتی که در جریان نجات یا انتقال خودروی خسارت‌دیده به آن وارد شود، تحت پوشش قرار می‌گیرد.
-
خسارت باتری و لاستیک‌ها: خسارت‌های وارده به باتری و لاستیک‌های خودرو به دلیل خطرات بیمه‌شده تا پنجاه درصد قیمت نو قابل پرداخت است.
پوشش‌های اضافی (فرعی) بیمه بدنه خودرو
خسارت‌های زیر معمولاً تحت پوشش بیمه‌نامه قرار نمی‌گیرند، مگر آنکه در بیمه‌نامه یا الحاقیه به شکل دیگری توافق شده باشد. برای دریافت این پوشش‌ها، پرداخت هزینه اضافی الزامی است:
-
خسارت‌های ناشی از سیل، زلزله و آتشفشان
-
خسارت‌هایی که به دلیل استفاده از خودرو در مسابقات اتومبیل‌رانی یا آزمایش سرعت ایجاد شود
-
خسارت‌هایی که به علت حمل مواد منفجره، سریع‌الاشتعال یا اسیدی وارد شود، مگر آنکه موضوع بیمه مخصوص حمل این مواد باشد
-
خسارت‌های ناشی از ریختن رنگ، اسید یا سایر مواد شیمیایی بر روی بدنه خودرو، مگر اینکه این خسارت ناشی از حوادث تحت پوشش بیمه باشد
-
خسارت ناشی از سرقت لوازم و قطعات خودرو پس از وقوع حادثه
-
خسارت‌های ناشی از خراشیدن بدنه خودرو با اشیاء مانند میخ
-
کاهش ارزش خودرو حتی در صورت وقوع خطرات بیمه‌شده
-
زیان‌های ناشی از عدم امکان استفاده از خودرو به دلیل وقوع خطرات تحت پوشش بیمه‌نامه
- خسارت‌های ناشی از جنگ، شورش، اعتصاب یا تهاجم.
- خسارت‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از انفجارهای هسته‌ای.
- خسارت‌هایی که عمداً توسط بیمه‌گزار، ذی‌نفع یا راننده خودرو به خودرو وارد شود.
- خسارت‌های وارد شده به موضوع بیمه هنگام گریز از تعقیب مقامات انتظامی، مگر اینکه عمل گریز توسط متصرفین غیرقانونی (مانند سارق) انجام شده باشد.
- در صورتی که راننده خودرو هنگام وقوع حادثه فاقد گواهینامه معتبر باشد یا گواهینامه او باطل شده باشد، یا گواهینامه وی مطابق مقررات راهنمایی و رانندگی برای رانندگی خودرو مناسب نباشد. اتمام اعتبار گواهینامه، معادل باطل شدن آن تلقی نمی‌شود.
- خسارت‌های ناشی از حوادثی که طبق گزارش مقامات ذی‌صلاح به علت مصرف مشروبات الکلی، استعمال مواد مخدر یا روانگردان توسط راننده خودرو ایجاد شده باشد.
- خسارت‌های ناشی از بکسل کردن وسیله نقلیه دیگر، مگر آنکه وسیله مورد بیمه مخصوص این کار بوده و اصول و مقررات ایمنی رعایت شده باشد.
- خسارت‌های وارد شده به وسایل و دستگاه‌های الکتریکی یا الکترونیکی خودرو در صورتی که ناشی از نقص یا خرابی در عملکرد آن‌ها باشد.
- خسارت‌هایی که به علت حمل بار بیشتر از حد مجاز توسط خودرو ایجاد شود.
مقدار خسارت قابل پرداخت توسط شرکت بیمه، می‌تواند به دو نوع خسارت کلی و خسارت جزئی تقسیم شود. در صورت عدم توافق میان بیمه‌گزار و بیمه‌گر در خصوص میزان خسارت، موضوع به داوری ارجاع خواهد شد.
الف - خسارت کلی
خودروی بیمه‌شده زمانی به طور کامل از بین رفته تلقی می‌شود که حداقل 60 روز پس از سرقت پیدا نشود یا به دلیل حوادث مشمول بیمه به گونه‌ای آسیب ببیند که مجموع هزینه‌های تعمیر و تعویض قسمت‌های خسارت‌دیده همراه با هزینه‌های نجات، از 75% ارزش خودرو در روز حادثه بیشتر باشد.
تبصره 1: در خسارت کلی، معیار محاسبه و پرداخت خسارت، ارزش معاملاتی خودرو در روز حادثه است و این مبلغ حداکثر تا مقدار بیمه‌شده خواهد بود. از مبلغ خسارت کلی، ارزش بازیافتی احتمالی و کسورات تعیین‌شده کسر شده و هزینه‌های نجات و حمل اضافه می‌شود، مشروط بر اینکه این مقدار از کل مبلغ بیمه فراتر نرود.
تبصره 2: ارزش بازیافتی خودرو توسط بیمه‌گر تعیین می‌شود. در صورت عدم موافقت بیمه‌گزار با ارزش تعیین‌شده، بیمه‌گر پس از تملک خودرو و انتقال سند، خسارت را با کسر فرانشیز و سایر کسورات و اضافه کردن هزینه‌های متعارف نجات و حمل پرداخت می‌نماید.
تبصره 3: با پرداخت خسارت کلی، قرارداد بیمه خاتمه یافته و در صورت طولانی بودن مدت قرارداد (بیش از یک سال)، حق بیمه سال‌های آتی به بیمه‌گزار بازگردانده می‌شود.
تبصره 4: پیش از پرداخت خسارت ناشی از سرقت کلی خودرو، سند مالکیت وسیله نقلیه باید به بیمه‌گر منتقل گردد.
تبصره 5: اگر خودرو سرقت‌شده و منتقل‌شده به بیمه‌گر، تا یک سال پس از پرداخت خسارت پیدا شود، بیمه‌گر موظف است آن را مطابق آیین‌نامه بازیافت خسارت شورای‌عالی بیمه به فروش رسانده و سهم بیمه‌گزار از مبلغ بازیافتی را، براساس درصدی از خسارت پرداخت‌شده که کسر کرده است، به او پرداخت نماید.
ب - خسارت جزئی
خسارت‌هایی که مشمول تعریف مذکور در بند "الف" نباشد، به عنوان خسارت جزئی تلقی می‌شود. معیار تعیین خسارت جزئی شامل هزینه تعمیر، دستمزد عادلانه و قیمت روز قطعات تعویضی، پس از کسر استهلاک و فرانشیز و اضافه نمودن هزینه نجات و حمل تا سقف مقرر خواهد بود.
میزان استهلاک: برای قطعات تعویضی (به جز شیشه‌ها و چراغ‌ها)، از ابتدای سال پنجم تولید وسیله نقلیه به بعد، ۵ درصد برای هر سال محاسبه می‌شود و حداکثر به ۲۵٪ خواهد رسید.
نکته: در هنگام بروز خسارت، ابتدا آرامش خود را حفظ کنید. یک فیلم کوتاه از خودرو یا خودروها تهیه کرده و چند عکس از زوایای مختلف بگیرید به نحوی که شماره پلاک خودروها کاملاً مشخص باشد. سپس خودروی خود را به سمت راست هدایت کنید تا از ایجاد ترافیک و انسداد مسیر جلوگیری شود. در صورت نیاز، با پلیس تماس بگیرید تا کروکی ترسیم شود.
مدارک لازم برای دریافت خسارت عبارتند از:
- اصل و کپی بیمه‌نامه بدنه
- کد یکتای بیمه شخص ثالث
- اصل و کپی گواهینامه راننده
- کارت ملی راننده و بیمه‌گذار
- شناسنامه مالک خودرو
- کروکی راهنمایی و رانندگی یا گزارش مقامات انتظامی (در صورت نیاز)
- عکس‌های رنگی از خودرو حادثه‌دیده و محل خسارت
- اصل فاکتور هزینه‌های حمل‌ونقل و نجات وسیله نقلیه
- اصل فاکتور رسمی لوازم و قطعات تعویضی
- گزارش پلیس (در صورت سرقت خودرو)
شرکت بیمه موظف است حداکثر تا ۱۵ روز پس از تکمیل مدارک و توافق طرفین در خصوص میزان خسارت، یا اعلام رأی داور مرضی‌الطرفین، هیأت داوری یا دادگاه، خسارت را پرداخت کند. این مدت برای پرداخت خسارت سرقت وسیله نقلیه ۶۰ روز تعیین شده است که از تاریخ اعلام خسارت به شرکت بیمه آغاز می‌شود. پس از سپری شدن این مدت و در صورت پیدا نشدن وسیله نقلیه، خسارت مطابق شرایط بیمه‌نامه پرداخت خواهد شد.
تبصره ۱: بیمه‌گر می‌تواند به جای پرداخت نقدی خسارت، اقدام به تعمیر وسیله نقلیه در مدت زمان معقول یا تأمین وسیله نقلیه مشابه برای بیمه‌گزار نماید. در این حالت، فرانشیز و استهلاک بر عهده بیمه‌گزار خواهد بود.
تبصره ۲: در صورتی که مبلغ بیمه‌شده کمتر از ارزش واقعی وسیله نقلیه در روز حادثه باشد، بیمه‌گر صرفاً به تناسب مبلغ بیمه‌شده با قیمت واقعی وسیله نقلیه در روز حادثه، مسئول جبران خسارت خواهد بود.
چنانچه بیمه‌گزار یا بیمه‌گر قصد فسخ بیمه‌نامه را داشته باشند، باید این موضوع را به صورت کتبی و رسمی به طرف مقابل اطلاع دهند. اثر فسخ در تمامی موارد، ۱۰ روز پس از ابلاغ رسمی به اقامتگاه طرف مقابل آغاز می‌شود. در صورت فسخ قرارداد بیمه از سوی بیمه‌گر یا بیمه‌گزار و همچنین انفساخ قرارداد، حق بیمه مدت باقیمانده به‌صورت روزشمار محاسبه و به بیمه‌گزار بازپرداخت خواهد شد.
در موارد زیر، بیمه‌گر یا بیمه‌گزار می‌توانند قرارداد بیمه را فسخ کنند:
موارد فسخ قرارداد بیمه بدنه از طرف شرکت بیمه
- در صورتی که بیمه‌گزار حق بیمه را در موعد مقرر پرداخت نکند.
- در صورت تشدید خطر، مگر آنکه توافق خاصی بین طرفین صورت گرفته باشد.
- چنانچه بیمه‌گزار سهواً اطلاعاتی را پنهان کند یا اظهارات خلاف واقع داشته باشد که این موضوع در ارزیابی خطر تأثیرگذار باشد.
موارد فسخ قرارداد بیمه از طرف بیمه‌گزار
- در صورتی که خطر موضوع بیمه کاهش یابد و بیمه‌گر حاضر به کاهش حق بیمه نشود.
- در صورتی که فعالیت بیمه‌گر به هر دلیلی متوقف شود.
تبصره ۱: در صورتی که بیمه‌گزار بنا به دلایل دیگر متقاضی فسخ بیمه‌نامه باشد، بیمه‌گر حق بیمه مدت اعتبار بیمه‌نامه را به روش کوتاه‌مدت محاسبه کرده و مبلغ باقیمانده را به بیمه‌گزار بازپرداخت خواهد کرد (به‌جز موارد خاص).
تبصره ۲: در صورتی که ذی‌نفع بیمه‌نامه فردی غیر از بیمه‌گزار باشد، فسخ بیمه‌نامه توسط بیمه‌گزار مستلزم کسب موافقت ذی‌نفع خواهد بود. همچنین در صورت فسخ از سوی بیمه‌گر، اطلاع‌رسانی کتبی باید علاوه بر بیمه‌گزار، به ذی‌نفع نیز انجام شود.
در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه، اگر تغییراتی در شرایط، وضعیت، یا نوع کاربری خودرو ایجاد شود که خطرات آن را افزایش دهد، بیمه‌گزار موظف است بلافاصله بیمه‌گر را مطلع کند. در صورت افزایش خطر پیش از وقوع حادثه، بیمه‌گر می‌تواند متناسب با میزان خطر جدید، درخواست پرداخت حق بیمه اضافی برای مدت باقیمانده نماید. در صورتی که بیمه‌گزار از پرداخت این مبلغ اضافی امتناع کند، بیمه‌گر حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.
اگر افزایش خطر پس از وقوع حادثه مشخص شود، بیمه‌گر می‌تواند میزان خسارت را بر اساس نسبت حق بیمه اولیه به حق بیمه متناسب با سطح خطر جدید محاسبه و پرداخت کند.
در صورتی که مالکیت وسیله نقلیه بیمه‌شده به شکل قانونی منتقل شود، بیمه‌گزار این امکان را دارد که بیمه‌نامه را فسخ کرده و مبلغ باقیمانده از حق بیمه را دریافت کند. در صورتی که بیمه‌نامه فسخ نشود و مالک جدید تعهدات بیمه‌گزار را در برابر بیمه‌گر بپذیرد، تمامی تعهدات بیمه‌گر نسبت به مالک جدید نیز ادامه خواهد داشت.
تبصره: در صورتی که انتقال مالکیت پس از حادثه‌ای صورت گیرد که به اطلاع بیمه‌گر نرسیده باشد، بیمه‌گر هیچ‌گونه مسئولیتی برای جبران خسارت‌های وارد شده به مالک جدید نخواهد داشت.
بخشی از خسارت که بر عهده بیمه‌گزار است و شرکت بیمه مسئولیتی در پرداخت آن ندارد، به عنوان فرانشیز بیمه شناخته می‌شود. در بیمه بدنه، فرانشیز بخشی از خسارت است که طبق قرارداد بین بیمه‌گر و بیمه‌گزار، پرداخت آن به عهده بیمه‌گزار خواهد بود و بیمه‌گر تعهدی در قبال آن ندارد.
